Sunucu (Server) Nedir? Sunucu Türleri Nelerdir?

Teknoloji sektöründe çalışan birinin yakınında bulunduysanız muhtemelen “sunucu” kelimesini sıklıkla duymuşsunuzdur. Her gün bilgisayar ile uğraşmayan biri için sunucu kelimesi biraz anlaşılması zor gelebilir. 

Sunucu kelimesini basit bir dille açıklamak gerekirse; bir sunucunun görevi veri depolamak, verileri geri göndermek ve veri almak olarak tanımlayabiliriz. Sunucular özünde, bir şeye hizmet etmek ve hizmet sağlamak için vardır. Bir bilgisayar, yazılım programı ve hatta bir depolama aygıtı sunucu görevini görebilmektedir. 

Sunucular, kesintisiz bir erişim sağlamak adına tasarlanmış olup 7/24 internete bağlı olarak çalışırlar. Her sunucu kullanım amacına göre farklı ve özel yazılımlara sahiptir. Sunucuların kesintisiz erişim sağlayabilmesi için gelişmiş soğutma sistemleri ve jeneratörlerin kullanıldığı veri merkezlerinde yüksek güvenlik önlemleri altında korunmaktadırlar. 

Sunucuların verileri teslim ederken bağlandığı kişi veya cihaza ise istemci denilmektedir. İstemci ile sunucu arasındaki iletişim her hizmete bağlı olup bir aktarım protokolü ile tanımlanır. 

Sunucular Nasıl Çalışır?

İnternet tarayıcınıza ( Chrome, Safari veya Explorer gibi) bir URL yazdığınızda bilgisayarınız verileri alabilmek için o web sitesini barındıran sunucuyla etkileşime girer. İlk olarak tarayıcınız bu URL’i üç bölüme ayırır: 

• Protokol (HTTP): Tarayıcıların ve web sunucuların iletişim için kullandıkları dildir. 

• Sunucu Adı: Alan adı sistemi veya DNS, bildiğiniz alan adını internet protokolü (IP) adresine çevirir.

• Dosya Adı: Web sitesi ile ilgili tüm dosya bilgileridir. (Resimler, CSS, HTML, yazı tipleri vb.)

Tarayıcı sunucu adresini IP adresine çevirdikten sonra bu IP adresindeki sunucuya bağlanır. Tarayıcınız doğru IP adresindeki sunucuya bağlandığında sunucu, görmek istediğiniz web sitesi için tüm HTML metnini tarayıcıya gönderir. Buradan da tarayıcınız verileri ekrandaki web sayfasına dönüştürür. 

Sunucu Türleri Nelerdir? 

Kullanım amaçlarına göre sunucu çeşitleri farklılık göstermektedir. Sunucu çeşitlerini inceleyecek olursak;

Web Sunucusu (Ağ Sunucusu)

Bir web sunucusunun temel görevi, web sayfalarını kaydetmek, düzenlemek ve bunları web tarayıcıları veya tarayıcılar gibi istemcilere teslim etmektir. Web sunucuları, en çok bilinen ve en çok kullanılan sunucu çeşididir.

İnternet üzerinden dosya veya uygulama indirdiğiniz durumda internette çeşitli sunucular ile etkileşime giriyorsunuz demektir. En popüler web sunucuları arasında, Apache HTTP sunucusu, Microsoft Internet Information Services (ISS) veya Nginx sunucusu bulunmaktadır. 

FTP Sunucusu (Dosya Sunucusu)

FTP sunucuları, File Transfer Protocol araçları ile kişisel bilgisayarlar arasında dosya transferi ve ortak bir alanda dosya paylaşımını sağlar. Dosya sunucusuna internet üzerinden erişirken, FTP (Dosya Aktarım Protokolü), SFTP( Güvenli Dosya Aktarım Protokolü), FTPS (SSL üzerinden FTP) veya SCP( Güvenli Kopya) gibi aktarım protokolleri devreye girer. 

E-Posta Sunucusu

E-posta sunucuları, e-posta mesajlarının gönderilmesini ve alınmasını sağlamaktadır. Outlook gibi bilgisayar tabanlı bir mail sistemi kullanılıyorsa e-posta alma ve gönderme işleminde belirli bir e-posta sunucusuna erişim sağlanır. E-postaları indirmek için bir IMAP veya POP sunucusuna, e-posta göndermek için ise SMTP sunucusuna bağlanılır. 

Database Server (Veri Tabanı Sunucusu)

Veri tabanı sunucusu, kişisel bilgisayarlarda ve online ortamda depolanan verilerin saklanmasını ve düzenlenmesini sağlayan, programların bir ağ üzerinden bir veya daha fazla veri tabanı sistemine erişmesini sağlayan sunucu türüdür. 

Oyun Sunucusu

Oyun sunucuları, özellikle çevrimiçi çok oyunculu oyunlar için oluşturulmuş sunuculardır. Oyun sunucuları ile tüm dünyada oyuncular, kesintisiz bir bağlantı ile eş zamanlı olarak online oyunlara erişebilmektedir. 

Proxy Sunucusu (Vekil Sunucu)

Proxy sunucuları, bilgisayar ağlarında iletişim ara birimi olarak hizmet verir. Kısaca kişisel bilgisayarların internete bağlanması için gerekli olan sunuculardır diyebiliriz. 

DNS Sunucusu

DNS sunucusu veya ad sunucusu, bir ağda ad çözümlemesine izin verir. İnternet ağını oluşturan her birim sadece kendine ait olan bir IP adresine sahiptir. Bu IP adresleri kullanıcıların rahat kullanımı için www.example.com gibi kolay adres haline karşılık düşürülür. DNS sunucuları www.example.com gibi ana bilgisayar adlarına karşılık gelen IP adreslerine çevirdikleri için World Wide Web (www) için hayati önem taşır. 

VPS (Virtual Private Server) (Sanal Özel Sunucu)

Sanal Özel sunucu (VDS), kullanıcıya adanmış bir sunucu gibi görünen ancak aslında birden çok web sitesine hizmet veren bir bilgisayara kurulan sanal sunucudur. Sanal özel sunucular, fiziksel bir sunucunun sanallaştırılmış bir yazılımla sanal sunuculara bölünmesiyle oluşturulur. Böylece tek bir fiziksel sunucudan birbirinden bağımsız sanal sunucular ortaya çıkar. 

Dedicated Server (Kiralık Sunucu)

Kiralık sunucular, tüm yazılımsal kaynakların ve fiziksel donanımların tamamen tek bir kişiye ait olduğu fiziksel bir sunucudur. Kiralık sunucularda, istenilen işletim sistemi kurulabildiği gibi yönetim panelleri ile hızlı işlemler almak da mümkündür.

Dedicated serverlar genellikle büyük hacimli web sitelerinin barındırılması için de sıklıkla tercih edilir. E-ticaret siteleri genellikle tek bir firmaya ait olacak şekilde sunucular üzerinden barındırılır. 

Cloud Server (Bulut Sunucu)

Bulut sunucusu, bir ağ üzerinden barındırılan, teslim edilen ve isteğe bağlı olarak birden çok kullanıcı tarafından erişilen merkezi bir sunucu kaynağıdır. Bulut sunucuları, bir fiziksel sunucunun gerçekleştirdiği tüm işlevleri yerine getirerek depolama ve uygulama sağlar. Bulut sunucular ölçeklenebilir olması özelliğiyle de tercih sebebi olabilir. Trafiğinizi ya da depolama alanınızı ihtiyacınıza göre hızlı bir şekilde artırabilmeniz de bu sunucu tipinde mümkündür. 

Bulut sunucuları dünyanın her yerinde bulunabilir ve hizmetlerini bir bulut bilişim ortamı ile uzaktan sağlayabilir.